top of page

OYUN KURAMI

Yukarıdaki simülasyonda, insan iliÅŸkilerinde uzun süreli maksimum faydanın, belirsizliklerin olmadığı nesnel iletiÅŸim ile mümkün olduÄŸunu görüyoruz.Belirsizlik sistem seviyesinde (bilgi kaybı, yanlış bilgi, bozuk sistem, iletiÅŸim problemleri vb.) ve bireyler bazında (tahmin edilemezlik, irrasyonalite, sürdürülemeyen eylem planları) olmak üzere iki farklı biçimde ele alınır. 
Oyunu oynadıkça, sistem seviyesindeki belirsizlik artışının ilk aÅŸamada açgözlülüÄŸü teÅŸvik ettiÄŸi ve bunun sonucunda sistemdeki herkesin bencil ve açgözlü oyunculara dönüÅŸerek ekonomik aktiviteyi sonlandırdığı görülür. 


Aynı ÅŸekilde oyuncuların diÄŸer oyuncunun hareketlerine dair yanlış tahminlerde bulunması ve karşı tarafın davranışlarını anlamaması da benzer bir ÅŸekilde sonuçlanır. 
DiÄŸer yandan, sistem belirsizliÄŸi sabit bir limitin altındayken, daha anlayışlı oyuncuların kendi aralarında devamlı bir iÅŸbirliÄŸi kurabildiÄŸi ve böylece kazan-kazan stratejisini sürdürebildikleri görülür. 

​

Günümüz dünyasının belirsizlikleri ve insan doÄŸası göz önünde bulundurularak i-deha böyle bir iletiÅŸimin en iyi sonucu vermesi için akıl temelinde kurulabileceÄŸi ilkesini esas alır. Bu nedenle akla dayanan ortak davranış ve iÅŸbirliÄŸi esasları geliÅŸtirmekte, üyelerinden de bunları içselleÅŸtirmelerini beklemektedir.


Bu nedenle, i-deha içerisindeki her "oyuncu" dan akla dayanan rasyonel bir ahlak anlayışı geliÅŸtirmesi beklenir. 
 

​

Onesta

alberti.jpg
benjamin-franklin_editedjpg.jpg

DiÄŸer her fenomen gibi, aklın da açığa çıkması ve kendini bireysel ve toplumsal hayatta göstermesi belirli koÅŸullara baÄŸlıdır. Ä°skoçya Aydınlanması ve Ä°talyan Rönesansı gibi dönemleri incelediÄŸimizde bu açığa çıkıştan 1 veya 2 yüzyıl öncesinde geliÅŸen özel bir ahlakın (Alberti’nin deÄŸimiyle Onesta / Dürüstlük) geliÅŸtiÄŸi görülür. Bu ahlakın temel ilkeleri, her ÅŸeyi sayılarla ifade etmek, ölçülü bir yaÅŸam sürmek, üretimi ve faydayı ÅŸart koÅŸmaktır. Ruhta, bedende ve zihinde tasarruf öngören bu yaklaşım, aklın davranışları yönetmesinin, onurlu bir yaÅŸam (Onesta) için gerekli olduÄŸunu ifade eder.

​

Franklin’in 13 Erdemi: 


Bahsedilen erdemlerin en iyi temsilcisi kabul edilen Benjamin Franklin: toplum sözleÅŸmesi, alışkanlıklar ve insan doÄŸasına karşı, akılcı ve mükemmel bir ahlak takip etmeyi kafasına koymuÅŸtur. Franklin bunun için kendine 13 baÅŸlık belirlemiÅŸtir. 

​

 

  1. Kanaatkarlık: GereÄŸinden fazla yiyip içme!

  2. Susmayı bilmek: Kendine ve baÅŸkasına bir yararı yoksa konuÅŸma! Her tür gereksiz konuÅŸmadan kaçın!

  3. Düzen: Her ÅŸeyin yerli yerinde ve zamanında olmasına özen göster!

  4. Karar vermek: Karar verdiÄŸin her ÅŸeyi, ne olursa olsun yap!

  5. Ölçülü olmak: Yalnızca kendine ve diÄŸerlerine bir yararı olacak harcamaları yap, yani har vurup harman savurma!

  6. Gayretli olmak: Zamanını boÅŸa geçirme! Her zaman yararlı birÅŸeyler yap ve yarasız hiçbir ÅŸey yapma

  7. Dürüstlük: Asla zarar verecek türden yalanlara baÅŸvurma ve zararlı düÅŸüncelerden uzak dur.

  8. Hakseverlik: Haksızlık ederek ya da iyilik yapma görevini ihmal ederek baÅŸkalarına zarar verme.

  9. Kendine hakim olmak: Aşırı uçlarda dolaÅŸma, saldırıları üzerine alınma, zira sonradan bunların baÅŸlangıçta göründüklerinden farklı anlamlara sahip olduÄŸunu fark edeceksin.

  10. Temizlik: Bedeninde, giysinde ve evinde en ufak bir kirlenmeye izin verme.

  11. Ahlaki Denge: Ayrıntılar, gündelik ya da kaçınılması olanaksız olayların seni herhangi bir ÅŸekilde etkilemesine izin verme.

  12. Namuslu olmak: Güdülerin akıl ile belirlenen eylemlere müdahele etmesine izin verme

  13. Alçakgönüllülük: Sokrates’e öykün.

​

​

bottom of page